«فطیر نانی را گویند که خمیر آن را مایه عمل آورنده نزده باشند و برنیامده و نرسیده باشد.»
«این نان بافت خاصی داشته و حالت بیات شده دارد، در واقع خمیر این نان مانند نان‌های دیگر نرسیده‌است!»
فطیر. [ ف َ ] (ع اِ) خلاف خمیر یعنی ناخاسته و هرچه زودی و شتابی کرده شود از وقت ادراک آن . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). خمیر برنیامده . (برهان ).
- امثال :
بی مایه فطیر است ؛ منظور این است که اگر بنیاد چیزی درست نباشد به ثمر نخواهد رسید. در تداول امروز نیز بدین معنی به کار رود. هر کاری که پول در آن خرج نکنی به نتیجه نمیرسد.
|| نانی را گویند که خمیر آن را مایه نزده باشند و برنیامده و نرسیده باشد. (برهان ). نان بی خمیرمایه . (منتهی الارب ). در تداول مردم گناباد، فطیر دو معنی دارد: یکی نانی که مایه یا خمیر ترش به آن نزنند و دیگر نان روغنی . در تداول اراک و شهرهای مرکزی ایران ، نوعی نان شیرمال را که روی آن زردچوبه زنند و به اندازه های کوچک در تنور پزند فطیر می گویند و خمیر اینگونه نان را مایه ٔ ترش نمی زنند. معمولاً روغن و شیره ٔ انگور یاخرده ٔ قند نیز بخمیر آن می افزایند و این نان را برای زمستان یا نوروز بیشتر تهیه میکنند :
سکوبا بدو گفت کای نامدار
فطیر اراک
در اراک و شهرهای مرکزی ایران، نوعی نان شیرمال را که روی آن زردچوبه زنند و به اندازه‌های کوچک در تنور پزند فطیر می‌گویند و خمیر اینگونه نان را مایهٔ ترش نمی‌زنند. معمولاً روغن و شیرهٔ انگور یا خردهٔ قند نیز به خمیر آن می‌افزایند و این نان را برای زمستان یا نوروز بیشتر تهیه میکنند.
در اراک و شهرهای مرکزی ایران، نوعی نان شیرمال را که روی آن زردچوبه زنند و به اندازه‌های کوچک در تنور پزند فطیر می‌گویند و خمیر اینگونه نان را مایهٔ ترش نمی‌زنند. معمولاً روغن و شیرهٔ انگور یا خردهٔ قند نیز به خمیر آن می‌افزایند و این نان را برای زمستان یا نوروز بیشتر تهیه میکنند.
فطیر ملایر
در تداول مردم ملایر، نوعی نان شیرمال را که روی آن زرده تخم مرغ زنند و به اندازه‌های کوچک در تنور پزند فطیر می‌گویند و خمیر اینگونه نان را مایهٔ ترش نمی‌زنند. معمولاً روغن و شیرهٔ انگور یا خردهٔ قند و شیر تازه گاو یا گوسفند نیز به خمیر آن می‌افزایند و این نان را برای زمستان یا نوروز بیشتر تهیه میکنند. فطیر در روستاهای ملایر قدمتی دیرینه دارد.
فطیر گناباد
در تداول مردم گناباد، فطیر دو معنی دارد: یکی نانی که مایه یا خمیر ترش به آن نزنند و دیگر نان روغنی.
فطیر بستان‌آباد
فطیر شهر بستان آباد نوعی نان سنتی این شهر است که به صورت دو نوع شیرین و ساده با طعم افزوده شده زنجبیل پخته و عرضه می‌شود. در بستان آباد بسیاری از مراکز فروش فطیر همان مراکز پخت فطیر (فطیرپزی‌ها) هستند.
فطیر مهربان
در تنورهای آتش تهیه می‌شود و معمولاً در صبحانه و عصرانه میل می‌شود. فطیر شهر مهربان دارای شهرت جهانی بوده و از قدمت فراوانی برخوردار است و جزء سوغات این شهرمحسوب می‌شود که به دو دسته (شیرین) و (معمولی) تقسیم می‌شود که مردم شهرستان همراه مربا گل محمدی که خودشان درست میکنند میل میکنند.
فطیر گردویی یا پنیری
در مناطق استان زنجان مخصوصاً شهرستان طارم این نوع نان به عنوان عصرانه مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ و از ترکیب پنیر و سبزی‌های محلی و خمیر تهیه می‌گردد. این نان در روستای پازکی خیلی مورد استفاده قرار می‌گیرد و از گردو نیز در مواد آن استفاده میکنند و به زبان محلی شورلی فطیر نام دارد.
فطیر سبزوار
این فطیر که بیشتر در روستای ریوند تهیه می‌شود از سوغاتی‌های مشهور سبزوار است. ترکیبات آن خمیر فطیر، روغن حیوانی، گردو، پیازداغ است
